FSEK'te Bandrol Zorunluluğu ve Bandrol Suçları

Düşünce ve sanat eserlerinin korsan olarak, hukuka aykırı bir şekilde çoğaltılması ve yayılmasını engellemek üzere yapılan değişiklerle FSEK’te yeni bir koruma sistemi benimsenmiş ve telif haklarına konu değerleri içeren materyallere bandrol yapıştırılması zorunluluğu getirilmiştir. FSEK’teki anlamıyla bandrol, telif haklarına konu bir eserin, hak sahibinin izni ile çoğaltıldığını kanıtlayan hologramlı pulu ifade eder.
Kanunkoyucu, bu pulların belirli bir bedel karşılığında, kanunda gösterilen yetkili makamdan alınarak, hukuka uygun olarak çoğaltılmış eser nüshalarına yapıştırılmasını bir yükümlülük olarak öngörmek suretiyle korsan olan ve olmayan materyallerin birbirinden ayrılabilmesini ve böylelikle korsan ürün ve yayınlarla daha etkin  mücadele edilebilmesini amaçlamıştır.
Kanundan doğan bandrol zorunlululuğu FSEK m. 81/1’de düzenlenmiş:
a. Müzik eserlerinin çoğaltılmış nüshaları (plak, kaset, CD vs. )
b. Sinema eserlerinin çoğaltılmış nüshaları  (video kaset, CD, DVD vs. )
c. Süreli olmayan yayınlar(kitaplar, eser niteliğine sahip broşürler vs.),
olarak  belirlenmiştir.
Eser veya hak sahibinin talebinden doğan zorunluluk ise yine FSEK m. 81/1’in ikinci cümlesinde düzenlenmiş ve kolay kopyalanmaya müsait diğer eserlere de, eser veya hak sahibinin talebi üzerine bandrol yapıştırılmasının zorunlu olduğu ifade edilmiştir. Burada bahsedilen kolay kopyalanmaya müsait diğer eserler ifadesinden, fotoğraf eserleri, slâytlar, karikatür ve tiplemeler gibi eserler anlaşılmalıdır.
Bakanlık ile mülki idare amirleri bandrollenmesi zorunlu olan nüshaların ve süreli olmayan yayınların, bandrollü olup olmadıklarını her zaman denetleyebilir. Bu maddede belirtilen ihlallerde, genel kolluk ve zabıta; re’sen ve/veya hak sahipleri, komisyon, meslek birlikleri, Bakanlık veya ilgili diğer kanunlarla kendisine yetki ve görev verilmiş olanların ihbarı üzerine harekete geÁerek, usulsüz ve izinsiz olarak çoğaltılmış ve yayılmış nüsha ve yayınlar ile bunları Áoğaltmaya yarayan hertürlü aracı ve diğer delilleri toplayarak, taşınmaz olanlarını emanet altına aldıktan sonra, toplanan delilleri Cumhuriyet savcısına suç duyurusu ile birlikte sevk eder (FSEK md. 81/4).
Cumhuriyet savcısı üç gün içinde yetkili mahkemeden usulsüz çoğaltılmış nüsha veya yayınlara el konulmasını, imhasını, bu konuda kullanılan teknik araçların mühürlenmesini ve satışını ve usulsüz çoğaltımın gerçekleştirildiği yerin kapatılmasını talep eder.
Bandrol Suçları:
a.  Bandrol Alınması Gereken Materyallerin FSEK md. 81/7’de Sayılan Yerlerde Bandrolsüz Olarak Satılması Suçu (FSEK m. 81/1a) :
FSEK m. 81/1’e göre bandrol alınması gereken eser, icra ve yapımların tespit edildiği kaset, CD, VCD ve DVD gibi taşıyıcı materyaller ile kitaplar ve diğer süreli olmayan yayınların, FSEK md. 81/7íde sayılan yerlerde, bandrol almaksızın satılması eylemi suç olarak belirlenmiş bulunmaktadır
b.   Bandrol Alınması Gereken Materyallerin Bandrolsüz Çoğaltılması ve Bedelli veya Bedelsiz Yayılması Suçu (FSEK m. 81/1b-1):
FSEK md. 81/1b-1 düzenlemesi ile, bandrol alınması gereken  eser, icra ve yapımların tespit edildiği kaset, CD, VCD ve DVD gibi taşıyıcı materyaller ile süreli olmayan yayınları, bandrol almaksızın çoğaltan ve yayan veya eser sahibinin ve bağlantılı hak sahibinin haklarını ihl‚l edecek  şekilde bedelsiz yayanî kişilerin bu eylemleri suç olarak belirlenmiştir.
c.   Bandrolleri Alınan Materyallerin, Bu Bandroller Mevzuatta Belirtilen Şekilde Yapıştırılmadan Yayılması Suçu (FSEK md. 81/1b-2) :
Bu suç tipi, bandrol yapıştırılması zorunlu olan bir materyalin bandrolsüz olarak yayılmasını önlemeye yönelik özel bir düzenleme niteliği taşımaktadır. Gerçekten bu suçun tipik eylem unsurunun gerçekleşmesi için bandrole tabi materyaller için gerekli olan bandrollerin alınmış olması, ancak alınan bu bandroller mevzuatta belirlenen şekilde yapıştırılmadan söz konusu materyallerin bedelli ve bedelsiz olarak yayılması, gerekmektedir.
d.    Bandrol Alma Hakkı Olmadığı Halde, Sahte Evrak veya Dökümanlarla veya Herhangi Bir Şekilde Yetkili Kuruluşları Aldatarak Bandrol Alınması SuÁu (FSEK m. 81/2-1):
FSEK m. 81/2íye göre, bandrol alınabilmesi için, bandrol talebinde bulunanın yasal hak sahibi olduğunu beyan eden bir taahhütnameyi doldurması zorunludur. Bu taahhütnamenin yanı sıra, Bakanlıkça tespit edilen diğer evrak ve belgelerle birlikte başvuru yapılır. Bakanlık, bu başvuru üzerine başka bir işleme gerek kalmaksızın on iş günü içinde bandrol vermek mecburiyetindedir.  Bahse konu suç tipinde, fail, yasal hak sahibi olmadığı halde, gerçeğe aykırı beyanda bulunmakta ve kendisini yasal hak sahibiymiş gibi göstererek bandrol talebinde bulunmaktadır.
e.  Bandrol Alınması Gereken Materyaller İçin Verilen Bandrollerin Amacı Dışında Kullanılması Suçu (FSEK md. 81/2-2):
Bir eser için verilen bandrolün, veriliş amacı dışında başka bir eser için kullanılması eyleminin suçu olarak düzenlenmesini gerekli kılmaktadır.  Uygulamada, albümleri çok satan, popüler bir ses sanatçısına, satılan albüm başına yüksek telif ücreti ödeyen yapımcılar, bu sanatçının albümlerine, albüm başına çok az ya da hiç telif ücreti ödemedikleri çok daha az tanınmış bir sanatçının albümü için aldıkları bandrolleri yapıştırarak piyasaya sürmekte ve sonuçta, icracı sanatçıya ödenen telif ücreti, satılan albümlere yapıştırılan bandrol sayısına göre hesaplandığı için yapımcılar haksız kazanç elde edebilmektedirler. Bahse konu madde bu şekilde meydana gelebilecek telif hakları ihlallerini önlenem amacıyla düzenlenmiştir.
f.     Sahte Bandrol İmal Etme, Kullanma ve/veya Sahte Bandrolden Her Ne Şekilde Olursa Olsun TicarÓ Menfaat Sağlama SuÁu (FSEK md. 81/3) :
Bandrol sahteciliği suçunun oluşması için sahte bandrolün imal edilmesi, sahte bandrolün kullanılması ve/veya sahte bandrolden her ne şekilde olursa olsun ticari menfaat sağlanması gerekmektedir.
Makale ve web sitesinin içeriğiyle ilgili her türlü soru, görüş ve yorumunuz için;
Av. Z. Emre Kurt    [addmail]